Tiroid bezinin aşırı hormon üretmesi durumudur. Oldukça sık görülür. Semptomların şiddet aralığı geniştir. Hafif bir sinirlilik hali, kilo kaybı ve uykusuzluktan; hayatı tehdit eden kalp hastalıklarına kadar geniş bir spektrum içersinde belirti verebilir.

Bir çok bozukluk buna neden olabilir. En sık tip Graves Hastalığıdır. Bu hastalığa diffüz toksik guatr (yaygın zehirli guatr) da denir. Genetik hastalıklara bağlı gelişebilir. Bu hastalıkta kanda tiroit bezini büyütüp, fazla hormon salgılamasına neden olan antikorlar mevcuttur. Hipertiroidiye neden olan bir başka hastalık da Toksik multinodüler guatr’dır. Diğer bir deyişle zehirli çok nodüllü guatr. Tek bir nodülün neden olduğu toksik nodüler guatr, ya da daha önce bahsedildiği gibi tiroiditler de buna neden olabilir.

Nadir nedenler arasında besinlerle aşırı iyot alımı, yanlışlıkla ya kötü doz ayarlaması nedeniyle fazla tiroit hormonu alınması yer alır. Bazen de tiroit hormonu ilaçlarının zayıflamak gibi nedenlerle kötüye kullanımı neden olur.

Hiperaktif tiroit kanseri metastazı, yumurtalık ya da testislerin nadir bazı hastalıkları da hipertiroidi nedeni olabilir.

Semptomlar (Belirtiler):

- Sinirlilik ve irritabilite

- Çarpıntı (kalp hızında artmaya bağlı)

- Yüksek tansiyon

- Sıcağa tahammülsüzlük ve artmış terleme titreme

- Kilo kaybı, iştahsızlık

- Bağırsak harketlerinde artma

- Ani felçler

- Boyunda kitle (tiroit bezinde biyimeye bağlı)

- Pretibial miksödem (bacağın ön tarafında kalınlık ve kızarıklık) - Ciltte incelme, tırnak ve saç yapısının bozulması

- Adet düzensizliği ( daha çok azalmış adet kanaması)

- Zihinsel sorunlar

- Uyku düzensizlikleri (uykusuzluk)

- Kısırlık

- Görme bozuklukları, eksoftalmus (gözlerin yuvalarından fırlamış gibi durması)

Tanı

Bu belitilerle gelen hastalarda Tiroid stimülan hormon (TSH) öncelikli ve değerli bir testtir. Bunun dışında tiroit fonksiyon testleri ya da altta yatan hastalığa yönelik testler de yapılmalıdır.

Tedavi

Öncelikle tedavi altta yatan nedene göre olmalıdır. Bu durum bahsediliği üzere ciddidir. Eğer uzun sürmüş bir hipertiroidi mevcutsa mutlaka beraberinde gelişebilecek bir osteoporoz araştırılmalı ve buna yönelik tedaviye de başlanmalıdır. Bazı tedavi metodlarından kısaca bahsedecek olursak;

Radyoaktif iyot tedavisi

Daha çok Graves hastalığının tedavisinde kullanılır. Amaç; radyoaktif iyot vererek bunun tiroid bezinde hücreler tarafından tutulmasını ve böylece fazla çalışan bu hücrelerin tahrip edilmesini sağlamaktır.

Bu tedavi anne karnındaki bebeğin de tiroid bezini tahrip edeceğinden gebelerde önerilmez. Süt veren annelerde de bu tedavi ertelenmelidir; çünkü Radyoaktif Iyot süte geçer.

Bu tedavi sonucu ömür boyu ilaç kullanmayı gerektirecek hipotiroidi gelişebilir.

Antitiroid ilaçlar

Metimazol ve propilthiyourasil içeren ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar tiroit bezinde hormon yapımını ve salgılanmasını azaltarak etki gösterirler.

Cerrahi

Graves hastalığında Radyoaktif iyot tedavisine alternatiftir. Özellikle radyoaktif iyot tedavisinin kontrendike olduğu durumlarda; gebelik, emzirme gibi, ya da başarısız olduğu durumlarda cerrahi başarıyla uygulanan bir tedavi yöntemidir. Ameliyatla tiroit bezinin tamamı ya da büyük bir kısmı çıkarılır. Yine çocuklarda ve çok büyük guatr’ı olan hastalarda cerrahi ön plana çıkan bir alternatiftir.